باغ صدری تفت یادگاری از زرتشت

عمارت و باغ صدری تفت یا عمارت و باغ نمیر زرتشتی تفت مربوط به اواخر دوره زند است که در شهرستان تفت و استان یزد قرار دارد . باغ صدری دارای بادگیر دو طبقه ای است که روی تالار عمارتِ باغ قرار گرفته و بلندترین بادگیر تفت است .

این اثر در مورخ ۵ آذر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۸۹۸ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .

این باغ که زمانی محل زندگی خانواده ‌ای پرجمعیت بود , امروز با حفظ اصالت خانه‌ های قدیمی ایرانی و با یک دکوراسیون کاملا محلی , به هتل ‌رستورانی سنتی و تمام‌ عیار تبدیل شده‌است و اکثر اوقات باز است .
باغ صدری تفت به فرمان ( صدرالعلماء ( از حکام دوران زندیه با مساحت ۱۳ هزار متر مربع ساخته شده است . مردم تفت , باغ صدری را باغ نمیر تفتی می نامند چون روزگاری کدخدا نمیر تفتی , که خیر فقط یکی از زردشتیان بنام و مشهور شهر بلکه یکی‌از شکسته بند های معروف یزد هم بود , در این باغ زندگی می کرد .

برای دیدن این عمارت و باغ , از کوچه نازک ورودی باغ گذر می کنیم تا وارد شویم . اولی ساختمانی که با آن مواجه می شویم تابستان نشین این باغ است . این ساختمان دارای یک سالن بزرگ به بعد ها ۱۲×۱۰ متر است که قسمت بالای تالار با طاق نماهای محرابی تزیین شده‌است .
بلند ترین بادگیر تفت , بر روی عمارت باغ صدری تفت ایجاد شده است . این بادگیر دو طبقه است که وظیفه تهویه هوا را بر عهده داشته است . ارتفاع ساختمان اصلی باغ صدری تفت با احتساب بادگیر ۲۲ . ۵ متر است و از جمله ویژگی ها جالب آن داشتن یک سالن با دهنه ۱۲ . ۵ متری میباشد . اتاق‌ های خانه با ارسی‌ ( پنجره‌ های قدی و شیشه‌ های رنگی ) پوشانده شده‌است . پنجره‌ های ارسی چند رنگ , ضد پشه بوده است ; یعنی به خاطر تنوع رنگی باعث گیج شدن جانوران موذی و رانده شدن آنها از خانه می ‌شده است .

این باغ ۴۰۰سال عمر دارد و همزمان با مسجد شاه اما تفت ایجاد شده است .

باغ نمیر تفت نمونه یک باغ ایرانی

جلوی این عمارت تابستان نشین حوض سنگی با وسعت ۵۰۰ متر مربع قراردارد که دارای ۹۵ فواره بوده و جالب است بدانید این فواره ها با «آب کوهی» ( آبی که از کوه جاری می‌ شد ) همانند باغ فین کاشان و دیگر باغ های ایرانی , بدون هیچ پمپ و توان برقی کار می ‌کردند . آب به آسیاب و باغ سرازیر می ‌شد تا به مصرف درختان انار , زردآلو و شفتالو رسد و آنها را سیراب نماید . این فواره ‌ها و حوض , آن درخت ‌ها و میوه ‌های‌شان هنوز در هتل نمیر پا برجا می‌باشند . آسیاب و انباری‌ میوه‌ ها هم هنوز وجود دارند .

از کنار حوض این باغ که عبور کنیم به قسمت فصل زمستان نشین این سازه می رسیم . به عبارتی بخشی که آسیاب آبی رنگ روزگاری آرد اهل یک محل منزل را تأمین می کرده است .

بد نیست ماجرا ساخت این سازه را هم ابلاغ کنیم . خانواده ارباب نمیر وضع مالی متوسطی داشتند و پدر خانواده در این باغ , که متعلق به ( صدرالعلماء ( حاکم تفت بود باغبانی می کرد . ارباب نمیر بعداز کار در بمبئی و گردآوری اندوخته ای , به تفت باز میشود و این باغ را به قیمت پنج هزار تومان از صدرالعلماء خریداری می کند . ارباب نمیر پس از ازدواج با یک دختر تفتی , صاحب ۱۱ فرزند می شود . شش فرزند در خردسالی از دنیا میروند و تا زمانی که تنها دختر خانواده خورشید بانو زنده بود آن‌ها در منزل ای در محله گلابدان معاش می کردند . بعد از مرگ او خانواده کدخدا تفتی به گلشن صدری نقل مکان می کنند و آن جا را مورد تجدید بنا و تجدید بنا قرار می دهند . در همین زمان بود که زیرزمینی برای انبارکردن محصول انار گلشن ساخته شد و تالار باغ هم سپید کاری و مرمت گردید و نقشی از فروهر و سه نوشته «اندیشه نیک , گفتار نیک و کردار نیک» بر بالای آن نقش زده شد که امروز , فقط فروهر باقی مانده است .

در اواخر دهه ۱۳۷۰ خورشیدی , باغ نمیر از طرف خانواده میزانیان , یعنی نوادگان ارباب به شهرداری تفت فروخته شد و آن‌ها نیز خانه را برای مرمت در اختیار اداره میراث فرهنگی تفت گذاشتند .

منزل یا باغ نمیر , مانند تمام خانه ‌های قدیمی , یک تابستان ‌نشین داشته و یک زمستان‌ نشین که بخش فصل‌تابستان نشین آن , این‌ روز ها به عنوان هتل و رستوران کاربرد دارد .